Joan den maiatzaren 28an, Donostiako Kursaal Jauregian Euskadiko Hirugarren Sektore Sozialaren 2024 Liburu Zuria aurkezteko aukera izan genuen Hirekin elkartetik, Donostiako Kursaal Jauregian.
Ekitaldiaren buru Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografikoko sailburu Nerea Melgosa izan zen, eta, ekitaldian, Eusko Jaurlaritzaren mendeko Hirugarren Sektore Sozialaren Euskal Behatokiko Lucia Merino eta Iker Fernández jaunek lau urteko txosten honek ematen dituen datu esanguratsuenak partekatu zituzten. Txosten horrek hirugarren sektorearen egungo egoeraren erradiografia osoa eta eguneratua eskaintzen du, baita haren ezaugarriak, ekarpenak eta etorkizuneko erronkak ere.
Hirugarren sektore soziala gizarte-ekimeneko eta irabazi-asmorik gabeko erakundeek osatzen dute, eta Euskadin garatzen dute beren jarduera, 20 urtetik gorako batez besteko ibilbidearekin. Haien helburu nagusia da kalteberatasun- edo bazterkeria-egoerei aurre egiten dieten pertsonen eta kolektiboen eskubideak benetan egikaritzea eta gizarteratzea sustatzea, Euskadiko Hirugarren Sektore Sozialari buruzko maiatzaren 12ko 6/2016 Legearen babesean.
Datuek erakusten dutenez, hedatzen ari den hirugarren sektore sozial baten aurrean gaude, aldagai kuantitatibo guztietan hazkunderako joera duena: erakundeen kopurua (4.259 erakunde sozial), langileen kopurua (45.0000) eta bolumen ekonomikoa (EAEko BPGaren % 2,4).
Sektoreak egitura egonkorra du (erakunde horien ia % 33k 20 urte baino gehiagoko ibilbidea dute, eta % 11k 50 urte baino gehiago), eta berritzeko joera progresiboa du (erakundeen % 20 duela bost urte baino gutxiago sortu dira).
Diagnostiko kuantitatiboaz gain, kualitatiboki, txostenak funtsezko elementuak nabarmentzen ditu, hala nola erakundeen eta hartzaileen arteko lotura garrantzitsua, garapen komunitarioari egiten zaion ekarpena, sentsibilizazioa eta gizarte-partaidetzaren eragina eta bultzada, bai eta etengabeko gizarte-aldaketetara konektatzeko eta egokitzeko malgutasuna eta gaitasuna ere.
Hirugarren sektore soziala, beraz, euskal gizartearen funtsezko aktibo bat da, itzulkin ekonomikoa eta soziala sortzen duena, eta Gizarte Ongizateko Estatuaren zutabe bat da, pertsona guztien oinarrizko eskubideak bermatzeko funtzioa betetzen baitu.
Interes orokorreko zerbitzuen horniduran euskal sektore publikoarekin duen lankidetzari dagokionez, hirugarren sektoreak erantzukizun publikoko sistemetan parte hartu du eta osagarritasun-erregimenean parte hartzen du, oso presentzia esanguratsuarekin hasieratik (gizarte-zerbitzuen sisteman, enplegu-sisteman, diru-sarrerak bermatzeko sisteman eta gizarteratzeko sisteman, eta esku-hartze sozialari lotutako sistemen arteko elkarrekintza-espazioetan (hezkuntzan edo osasunean, adibidez), erakundeen arteko lankidetza eta lankidetza sustatuz, beren artean eta sektore publikoarekin, eta horrek gobernantza parte-hartzaileko lankidetza publiko-sozialeko eredu bat ahalbidetzen du.
Txostenak sektorearen egungo erronkei buruzko hausnarketa ere jasotzen du, besteak beste, iraunkortasun ekonomikoa, eraldaketa digitala, barneko parte-hartze demokratikoaren hobekuntza eta sektoreen arteko harremanen sendotzea.
Itxiera ekitaldian, eta Itziar de la Peña Hirugarren Sektore Soziala Sustatzeko eta Gizarte Ekintzako zuzendariak azpimarratu zuen erakundeak inklusiboak eta eraldatzaileak direla, eta funtsezkoa dela gizarte bidezkoagoa, kohesionatuagoa eta solidarioagoa eraikitzeko.
2024ko Liburu Zuriak agerian uzten du Hirugarren Sektore Sozialak Euskadin duen eginkizun estrategiko eta eraldatzailea, eta ezinbesteko eragile gisa kokatzen du gizarte justuago eta kohesionatuago baten eraikuntzan. Gizarte-erakundeen, langileen eta jarduera-bolumenaren kopuruaren hazkundeak egiturazko hazkundea ez ezik, gizarte-erronkei erantzuteko gaitasun handiagoa ere islatzen du. Lankidetza publiko-soziala bultzatzeak eta aldaketetara egokitzeko sektoreak duen gaitasunak sektorearen balioa indartzen dute, eskubideak bermatzeko eta pertsona guztiak gizarteratzeko funtsezko aliatu gisa. Egungo erronkei etorkizunari begira aurre egitea funtsezkoa izango da eskubide sozialekiko konpromisoan aurrera egiten jarraitzeko.
Txosten osorako sarbidea esteka honetan: https://sareensarea.eus/wp-content/uploads/2025/06/LibroBlanco2024_ES_com.pdf