Esango al diguzue nola sortu zen erakundea eta zein ibilbide izan duen urte hauetan zehar?
Gizakia Fundazioa Eleizbarrutiak eta Bilboko Elizbarrutiko Caritasek sustatuta sortu da, Gizakia Bizkaia Proiektuari babesa emoteko gizarte erakunde lez. Garai hartan, eraginpeko pertsonen familia askoren kezka sozialak eta konpromisoak hasieran adikzioen tratamenduari lotutako proiektu sendo bat eraikitzen lagundu zuten.
Urte haietakoak dira tratamendu anbulatorioko, komunitate terapeutikoko eta eguneko zentroko hasierako baliabideak, eta laster osatu ziren familiei laguntzeko, gizarteratzeko eta laneratzeko eta espetxean esku hartzeko programekin. Programa horiek guztiak pixkanaka eguneratu ziren, eta kontsumoen premia berrietara eta dibertsifikaziora egokitu ziren, bai eta patologia dualaren errealitate gero eta handiagora eta esku-hartzean genero-ikuspegia txertatzeko beharrera ere.
Laurogeita hamarreko hamarkadan, gazteen artean hasi berriak ziren kontsumoei buruzko kezka soziala zela eta, berariazko prebentzio-programa bat garatu zen, Hirusta izenekoa, nerabezaroko arrisku-jokabideei ekitean oinarritua. Aldi berean, laneratzeko ekintzak enplegua babesteko programa espezifiko bihurtu ziren, orientazio- eta prestakuntza-ildo espezifikoekin.
Laurogeita hamarreko hamarkadan ere, arriskuak eta kalteak murrizteko programa espezifikoak txertatu genituen, Metadona programarekin hasita eta – 2015ean jada – Kontsumo Gela Gainbegiratuarekin (CeSSAA – Nasa 1) eta, ondoren, adikzioak eta osasun mentala kalean duten herritarrei hurbileko arreta emateko ERDU programarekin jarraituta.
Azken urteotan, Fundazioak proiektu espezifikoak abiarazi ditu jokoarekin eta IKTekiko mendekotasunarekin lotutako arazoei (helduekin zein nerabeekin), adikzioak dituzten emakumeen zailtasunei eta estigmatizazio bikoitzari (ibilbide eta baliabide espezifikoekin) eta gazteen genero-indarkeriako egoera hasiberriei erantzuteko, harreman toxikoak eta jokabide arriskutsuak prebenitzeko programa baten bidez.
Gaur egun, zeintzuk dira garatzen ari zareten proiektuak?
ezagutza eta ikaskuntzak.
Gaur egun, Gizakia programak 19 programa garatzen ditu gurekin lan egiten duten 3 kolektibo nagusientzat, adikzioak dituzten pertsonentzat, nerabeentzat eta haien familientzat eta lan-merkatutik kanpo dauden pertsonentzat.
ADIKZIOAK:
Fundazioak adikzioei modu integralean heltzeko aukera ematen du, arreta komunitarioko eta arriskuak eta kalteak murrizteko programekin (hala nola, ERDU, Kontsumo Gela (CeSSAA) edo metadona programa), egoitza-tratamenduko programekin (Komunitate Terapeutikoa, esaterako), gizarteratzeko eta komunitatean sartzeko prozesua barne hartzen duten programa anbulatorioekin (intentsitate desberdinekoak, hala nola eguneko zentroa, anbulatorioa edo eguneko zerbitzua) eta jokoari arreta emateko programa espezifikoekin, adikzioak dituzten emakumeentzat (adikzioak eta genero-indarkeria dituzten emakumeentzako programa espezifiko bat barne), espetxean dauden eta espetxetik atera diren pertsonentzako ibilbideekin eta senideei laguntzeko programa batekin.
NERABEAK:
Arreta psikoterapeutikoa eta psikosoziala eskaintzen diegu jokabide arriskutsuak dituzten nerabeei eta haien familiei, esku-hartze laburreko eta tratamenduko programen bidez (ikuspegi espezifikoekin jokoarekin/IKTekin eta harreman toxikoekin/genero-indarkeriaren hasierekin lotutako arazoetarako).
ENPLEGUA:
Arloko zerbitzu-zorroan sartzen dira lan-orientazioa, hainbat espezialitate eta gaitasunetako enplegurako prestakuntza eta lan-bitartekaritza.
Ase gabeko beharrei erantzungo dieten eta gizarte- eta osasun-arretako sareetatik eskaintzen diren baliabideak osatuko dituzten programak garatu nahi ditu Gizakia erakundeak.
Sarean lan egiten dugu beste gizarte-erakunde batzuekin, eta haiekin ahaleginak eta baliabideak konbinatzea bilatzen dugu, sarean lan eginez eta bikoiztasunak saihestuz.
Etorkizunari begira, zein dira epe laburr-ertainean (5 urte) identifikatzen dituzuen erronka nagusiak?
Sektore gisa, lan egiten dugun eremuetan, hauek dira identifikatzen ditugun bi erronka nagusiak:
(1) Euskadin ahultasun-egoeran eta/edo gizarte-bazterkeriako egoeran dauden adikzioak dituzten pertsonentzako ibilbide eta zerbitzu-zorro espezifikoak formulatzea (ikuspegi integratua behar du, gizarte-, osasun-, enplegu- eta etxebizitza-prestazioak batera eta modu koordinatuan bilduko dituena, intentsitate eta malgutasun maila desberdinekin prozesuaren une desberdinetan).
(2) Beharrezkotzat jotzen diren zerbitzuen iraunkortasuna, lan-esparru eta jarduera egonkorren bidez, egiten ari den lana aintzat hartuta eta baliabideen egonkortasuna bermatuta.
Erakunde gisa, identifikatzen ditugun erronkek adikzioak dituzten emakumeen kolektiboari ematen zaion arretarekin dute zerikusia; horretarako, beharrezkoa da horietara iristeko ikuspegia eta modua berrikustea. Zerbitzuen diseinutik haratago doan arazoa da, eta kolektibo horrek pairatzen duen estigmatizazio sozial bikoitzarekin zerikusi handia du. Ildo horretan, planteatzen dugun beste erronka garrantzitsu bat da adikzioen problematikari buruz gizartea sentsibilizatzea, desagertu ez den arazo gisa, baizik eta arazo horri eustea (urteko arreta-zifrak horren lekuko dira) eta mendekotasuna gizarte-mailan desestigmatizatzea. Oso gizarte tolerantea gara substantzien kontsumoarekin, baina baztertu egiten ditugu kontsumitzean adikzioa duten pertsonak.
Zer ematen dizue Gizardatzeko kide izateak?
Gizardatzeko kide izateak erreferentzia-esparru bat ematen digu, sektore-esparru bat, eta horrek, kasu askotan, argitasuna eta ideiak ematen dizkigu erakunde gisa hausnartzeko prozesuetarako. Gainera, Gizardatzek lege-, administrazio- eta lan-prozesuei buruzko ezagutzak eta informazioa ematen dizkigu, erakunde indibidual gisa lortuko ez genukeen maila batean.
Era berean, sektore gisa administrazioekin batera hitz egiteko aukera ematen du, eta horrek erakunde partikular gisa ere lortu ezin dugun eragin- eta kontraste-maila ahalbidetzen du.
Gainera, sareak informazioa eta prestakuntza eskuratzeko aukera ematen du, eta erakunde eta sektore gisa aberasten gaituzten foro eta azterlanetan parte hartzeko aukera ematen du.